Nga një fshat pastoral i Mesjetës deri në lulëzimin komercial dhe kulturor të këtij qyteti në shekujt XVII dhe XVIII, i lidhur atëherë me fuqitë ekonomike dhe politike të Venecias dhe Vjenës, duke përfituar gjithashtu nga privilegjet e pushtuesit osman, Voskopoja – sot një fshat turistik i vendosur në lartësitë e qytetit shqiptar të Korçës – është një nga këto vende ballkanike me histori të mrekullueshme që ka rënë në harresë për shekuj me radhë.
E banuar që nga origjina kryesisht nga popullata vllahe dhe shqiptare, dhe e mbushur me kulturë dhe religjiozitet post-bizantin, zhvillimi ekonomik i Voskopojës favorizoi takimin me frymën e mendimeve evropiane të kohës. Në një shkallë të tillë sa që korporatat e zanatçinjve të Voskopojës investuan gjithashtu në arsim, kulturë dhe në shpërndarjen e ideve, veçanërisht, siç dëshmojnë edhe Akademia e saj e Re dhe shtypshkronja e saj, kjo e dyta nën juridiksionin osman pas asaj të Kostandinopojës. E gjithë kjo ndodhi para zgjimit të kombeve ballkanike, të kapura në ngushticën e perandorive kundërshtare.
Shtëpia botuese Voskopoja pranon pra me modesti simbolikën e këtij vendi emblematik për shpërndarjen dhe kalimin e dijes dhe ideve. Në kuptimet e ndryshme të varianteve të emrit të saj, ne gjejmë “qytetin e barinjve” ose “qytetin e aromeve”. Pikërisht kjo është ajo që dëshiron të ftojë shtëpia botuese Voskopoja, e cila, nga Franca dhe Ballkani, synon të kontribuojë në ndihmën e urave mes gjuhëve ballkanike dhe me botën frankofone, si dhe për një njohuri më të mirë të një universi gjeografik evropian dhe të ideve që themelojnë qëndrueshmërinë e shoqërive nga të dy anët e Evropës sonë, të cilën duhet ta mbrojmë.
D’un village pastoral du Moyen Âge jusqu’au rayonnement commercial et culturel de cette ville des XVIIème et XVIII siècles reliée alors aux puissances économiques et politiques de Venise à Vienne tout en bénéficiant de privilèges de l’envahisseur ottoman, Voskopoja – aujourd’hui village touristique situé sur les hauteurs de la ville albanaise de Korça – est un de ces lieux balkaniques à l’histoire fascinante et tombée dans l’oubli des siècles.
Peuplé dès son origine essentiellement de populations valaque et albanaise, et imprégné de culture et religiosité post-byzantines et chrétienne-orthodoxe, son essor économique favorisa la rencontre avec les courants de pensée européens de l’époque. À tel point que les corporations de métiers de Voskopoja investirent en retour dans l’enseignement et la diffusion des idées, notamment, comme en témoignèrent sa Nouvelle Académie et son imprimerie, la seconde sous juridiction ottomane après celle de Constantinople. Tout cela advint avant l’éveil des nations balkaniques prises dans l’étau des empires concurrents.
La maison d’édition Voskopoja reprend donc modestement à son compte la symbolique de ce lieu emblématique de diffusion et de passation des connaissances, des savoirs et des idées. Dans les différentes acceptions des variantes de son nom, nous retrouvons la « ville des bergers » ou la « ville des arômes ». C’est à cela que veut inviter la maison d’édition Voskopoja, qui depuis la France et les Balkans, aspire à contribuer aux ponts entre les langues balkaniques et le monde francophone, et à une meilleure connaissance d’un univers géographique européen et des idées qui fondent la résilience des sociétés de part et d’autre de notre Europe, celle que l’on doit protéger.
